"კავკასია"

"თხემის შეუპოვარის პონტოის ზვირთთ მიმყრდობი 
და ტერფითა სალითა კასპიისა განმპობი, 
კავკასი გოლიათი წევს შორის ორთა ზღვათა, 
შემოკრებით შემცველი დიდ საკვირველებათა. 

მას შინა ჰსჩანს ბუნება საშინელად და მშვენად: 
გვერდნი მისნი ძლიერნი, ოფლვილნი შეუსვენად, 
ქუხვით გარდმომაქანნი მრისხანეთ მდინარეთა, 
ჰრწყვენ და განაპოხებენ შორიელთა ველებთა. 

იგი, ზურგით მზიდველი მთებზედ შემდგართ მთებისა, 
ათას წლოვანთ თოვლთაგან ზვავად შენაკრებისა, 
ოდესმე რომელსამე მათ სპეტაკ ტვირთაგანსა, 
გარდმოაგდებს ზვავებად, სცემენ ყურსა და თვალსა; 

სრიალნი განმაშტერნი, სახენი განმაკრთობნი, 
ყინულ-ლოდთა ბორცვები ერთმანერთის მასწრობნი, 
თოვლის მტვრისა ზრქელისა აღმყვანელი ცათამდე, 
ჰგორვენ ხლტომით და რახით, ღრმათ ღელეთ უფსკრულადმდე; 

ვიდრემდის ბუქს ჰაერი, მბერველ ქარიშხალებით, 
დღისა მცვალები ღამედ, მომცველ ნისლით შავებით, 
დედა-მიწასა პირი წარღვნას ახალს განმცდელობს, 
აქ იგლიჯება გორა, მუნ ველი აღარ ველობს; 

ტყენი ძველთა ნაძვთანი გარდაქმნილან რიყებად, 
წყალნი - ადგილად მშრალად, გზა-ვაკენი - კლდეებად, 
და კავკას, მათ მთათ შორის მხოლო უცვალებელი, 
ზოგთა ჰმუსრავს, ზოგთ ჰბადებს ვით ღმერთი მბრძანებელი. 

აქვე დღე მხიარული ოდეს კეთილ დარითა 
დაახედს თოვლთა ზედა მზე შარავანდ წყნარითა, 
ყინულნი ათას თრაშნი, წყალნი ფანტულ წინწკლებად, 
სხვა და სხვად ფერად ბრწყინვენ ოქროდ-ბრილიანტებად. 

ყველა კაშკაშ ნათლოის! ამ დიდ შვენიერებას 
იოტნიცა ბზინვითა უმატვენ მკობილებას. 
ყვავილნი, საძოვარნი მომფენნი გვერდობ გრილთა, 
სუნით, გემოთ იშვითნი მიიზიდვენ ნადირთა; 

მუნ ირემი აღვალს რა წიაღით ბნელის ტყისა, 
განიშვებს უშიშარად მომკვლელთ ხელთ შეხვედრისა; 
შტოვანთ რქათა დამდრეკი, მყუდროდ დამზერს ღრუბელთა, 
თვისთ ფერხთა ქვე მქუხარედ და მეხისა მშობელთა; 

ირმისგან უმკვირცხლესი ჯიხვი უმაღლესს კლდესა, 
რომლის რქანიც მწეობენ ჩლიქისა სიმტკიცესა, 
თავ-ახმული შესცქერის მყინვარეს აუვალსა 
და ვერ შემძლე მიწთომად, ღმუილით ემდურს ძალსა. 

ესე არს თვით მთა იგი, სად პრომეტეს დაბმულსა, 
ღმერთთა მიერ შერისხვით ყორანი ჰხოკდა გულსა, - 
მთა რეცა განგებ ზღუდეთ აღშენებული სალად, 
დასაბამით სოფლისა ცნობილი შეუვალად; 

გარნა რომელს ბოლოსღა, როსსთ მხედარად აღზრდილი, 
მიებრჯნა რა უდრეკლად მამაცი ციციშვილი, 
შეიწრებულმან თერგმან კრძალვით იცნო საზღვარი 
და ტინმან შარა გზათა ფართოთ განუღო კარი; 

შეეჭრნენ ჩრდილოს ვაშტნი წიაღსა გრანიტთასა, 
არ ჰრიდეს ღელეთ სიღრმეს, არც სიმაღლეს მთათასა; 
ფოლადნი, ქვათ მკვეთელნი ათასთა შინა ხელთა, 
ხელოვნებითნი მეხნი, მედგრად მჩენელნი ცეცხლთა 

ჰსცემდენ, ჰგლეჯდენ, ქუხოდენ, - და კავკასი მკვნესარედ 
ეხოთა მიერ წყლულთა თვისთა ცხად ჰყოფდა მწარედ! 
განიხსნა გზა და ეშვათ ივერელთ სასოება, 
რომე მუნით შევიდეს მათ შორის განათლება."

ID ტექსტი მარკერი
315 "თხემის შეუპოვარის პონტოის ზვირთთ მიმყრდობი Positive
316 და ტერფითა სალითა კასპიისა განმპობი, Neutral
317 კავკასი გოლიათი წევს შორის ორთა ზღვათა, Neutral
318 შემოკრებით შემცველი დიდ საკვირველებათა. Neutral
319 მას შინა ჰსჩანს ბუნება საშინელად და მშვენად: Neutral
320 გვერდნი მისნი ძლიერნი, ოფლვილნი შეუსვენად, Neutral
321 ქუხვით გარდმომაქანნი მრისხანეთ მდინარეთა, Neutral
322 ჰრწყვენ და განაპოხებენ შორიელთა ველებთა." Neutral
ID ტექსტი მარკერი
ანოტირებული ერთეული (ჯამში): 8; ნეიტრალური: 7; პოზიტიური: 1; ნეგატიური: 0;

კატეგორია: ლიტერატურა

ტექსტი: ქართული

მთხრობელი ინსტანცია: პოეტი (რეალური)

ჟანრი: ლექსი

პერიოდი: მე-19 საუკუნე

საუკუნე: XIX

ავტორი: ალექსანდრე ჭავჭავაძე

ადგილი: შავი ზღვა

მრავალი საკვირველებით სასვე კავკასია შავი (პონტოის) და კასპიის ზღვებს შორის "წევს". ლექსში დახასიათებულია კავკასიის გეოგრაფიული მდებარეობა. ასევე, მისი ბუნების თავისებურებები: მთები, მდინარეები, ბუნებრივი მოვლენები და ა.შ.


შავი ზღვა ლექსში სახელდებულია, როგორც "პონტოის ზღვა". პოეტისთვის მისი დასახელება ერთგვარი ხერხია კავკასიის გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის აღწერისა. შავი ზღვა, კასპიის ზღვასთან ერთად, კავკასიის ბუნებრივ საზღვრად არის დასახელებული.